چرا  در مورد شفاعت  با وجود دلایل و شواهد فراوان  کسانی پیدا می شوند که در مورد آن تردید ایجاد می کنند؟
شفاعت در قرآن به طور کامل باز شده است؛ در بعضی جاها خداوند شفاعت را بطور مطلق نفی می کند، بعضی جاها هم هست که خداوند سبحان شفاعت را برای گروهی خاص انکار می کند. در  برخی آیات شرایطی برای شفیع و فرد مورد شفاعت بیان می شود. نکته مهم این است که ما باید همه این آیات را در کنار هم، در نظر داشته باشیم. ایرادی که منکران شفاعت دارند این است که فقط به دسته ای از این آیات نگاه می کنند و به جایی می رسند که مثلا اساس شفاعت را زیر سوال می برند. مثلا قرآن می گوید که«یا ایها الذین امنوا انفقوا مما رزقناکم من قبل ان یأتی یوم لا بیع فیه و لا خله و لا شفاعه و الکافرون هم الظالمون»1 یعنی در روز قیامت هیچ گونه شفاعتی وجود ندارد. ما باید آیات  دیگر قرآن را نیز در نظر بگیریم یا وقتی شفاعت قوم بنی اسرائیل رد می شود و گفته می شود: «یا بنی اسرائیل اذکروا نعمتی التی انعمت علیکم و انی فضلتکم علی العالمین و اتقوا یوماً لا تجزی نفس عن نفس شیئاً و لا یقبل منها شفاعه و لا یؤخذ منها عدل و لا هم ینصرون» 2 این دلیل آن نیست که شفاعت کل بشریت هم مردود است.

شفاعت در ادیان دیگر به چه صورت است ؟آیا ادیان ابراهیمی دیگر غیر از اسلام نیز به شفاعت اعتقاد دارند؟
در ادیان دیگر هم مانند اسلام شفاعت وجود داشته است ؛ ما نمونه های شفاعت  زیادی در عهد قدیم داریم؛  مثلا شفاعت ابراهیم (ع) برای اسماعیل، شفاعت حضرت موسی (ع) برای قوم بنی‏اسرائیل، شفاعت حضرت ابراهیم (ع) برای مردم عموره، شفاعت ایوب(ع) برای قوم خود و... در این زمینه قابل ذکر هستند. پس انبیای الهی برای قوم یا نزدیکان خودشان پا در میانی کرده اند و واسطه بین آنها با خداوند شده اند. نمونه های شفاعت در عهد جدید هم قابل مشاهده است؛ مثلا در مسیحیت شفاعت حضرت عیسی(ع) از همه مسیحیان و شفاعت روح القدس از همه مسیحیان  وجود دارد؛ در دین مسیحیت از شفاعت به عنوان دعایی پاک و مصرانه یاد می شود که مردم با ایمان آن را انجام می دهند.  در مورد جزییات شفاعت بین گروه هاي مختلف مسیحیت نظر يكساني وجود ندارد؛ شفیعان طبق عقاید کلیسای ارتدکس، حضرت عیسی (ع) و حضرت مریم(ع) و قدیسان هستند.  جالب اینکه منکران شفاعت طبق عقاید کلیسای کاتولیک جزء ملعونین به حساب می آیند. شفیعان طبق عقاید کلیسای کاتولیک حضرت عیسی (ع)، حضرت مریم(ع)، رسولان مقدس  مانند یوحنا، پطرس و... هستند؛ کلیساهای پروتستان درباره شفاعت  مخالفت جدی  دارند  البته ما در مورد این شفاعت ها نکته داریم اما در اینجا قصد نقد کردن نداریم و صرفا بیان می کنیم و عبور می نماییم و یا در دین يهود شفاعت حضرت ابراهیم(ع) از بنی اسرائیل  را می توانیم مثال آوریم.

برای اینکه بتوانیم شفاعت کنیم چه مقدماتی لازم است انجام دهیم؟
قرآن به ما یاد آوری می کند که «لیس لها من دون الله ولی و لا شفیع»[3] و «ام اتخذوا من دون الله شفعاء قل او لو کانوا لا یملکون شیئاً و لا یعقلون قل لله الشفاعه جمیعاً»[4]  بنابراین اول به ما گوشزد می کند که ای انسان  مبانی بینشی و اعتقادی خودت را تقویت کن، اعتقادت را نسبت به خدای بزرگ بیشتر کن !خودت را بساز و تزکیه داشته باش! آن گاه به سراغ شفاعت برو و در خانه شفیعان را بزن ؛ ما در قرآن کریم  در سوره اعراف آیه 197 داریم که « و ان المساجد لله فلا تدعوا مع الله احدا» یعنی این که مساجد مخصوص خداست پس هیچ کس را  با خدا مخوانید این آیه یعنی اینکه پرستش غیر خدا حرام است  اما درخواست شفاعت از غیر خدا  و از اولیای الهی نه تنها حرام نیست که مورد تاکید هم قرار دارد. ما امروزه می بینیم در این مجالس عزاداری ها در ماه محرم مردم بر سر و سینه شان می زنند و فریاد می زنند اما  خدای ناکرده به نمازشان چندان اهمیت نمی دهد  یا خدای ناکرده کنترل چشم و گوششان را ندارند؛ سهل انگاری می کنند و یا حتی سر وقت اقامه نمی کنند اینها باعث ناخشنودی خداوند و شفیعان می شود و امر شفاعت را مختل می کند  ما باید به دنبال جلب رضایت پروردگار باشیم و قطع به یقین بدانیم رضایت ذات اقدس الهی با اینها به دست نمی آید.

آمرزیدن و شفاعت کردن  چه فرقی با هم دارند؟
اسلام دین مغفرت و بخشش است؛ پیامبر این دین به عنوان رحمت جهانیان مطرح شده است. برخی از ادیان ادعا می کنند که دین محبت  هستند اما در حقیقت این اسلام ناب محمدی است که گوی سبقت را از بقیه ربوده است. مغفرت و شفاعت، هر دو از جمله رحمت های خدایند و در حقیقت یکی  هستند، ولی در ظاهر ممکن است با هم تفاوت داشته باشند. رحمت، اگر به خداوند تبارک و تعالی نسبت داده شود، مغفرت و اگر به واسطه های رحمت  یعنی شفیعان مربوط شود ، شفاعت است و این تفاوت ظریف را باید پیوسته در خاطر داشت. ما در اسلام ، برخي سنت های الهی داریم یکی از این سنن الهی  سنت مغفرت الهی است که عام و فراگیر می باشد این موضوع یعنی این که  همه موجودات در عالم می توانند از این اصل برخوردار شوند ؛ در اینجا امکانات و قابلیت ها بسیار مهم است.

ارکان  شفاعت به نظر شما چیست و چگونه باید آنها را بنا کنیم؟
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) همواره می فرمودند: که برای نجات و رستگاری دو رکن اساسی به نام  عمل و رحمت وجود دارد. ما همیشه در  لابه لای ادعیه ای که می خوانیم می گوییم : «اللهم اجعل عاقبه امورنا خیرا »یعنی خدایا تو خودت آخر و عاقبت کار ما را ختم به خیر کن؛ این عاقبت به خیری دو  رکن دارد؛ علاوه بر عمل، حتما باید رحمت حضرت حق نیز باشد تا انسان ها در روز قیامت نجات پیدا کنند در مورد رکن اول یعنی  رحمت،  باید گفت که  این اصل شامل همه انسان ها می گردد، اما  انسان در حد میزان و كیفیت اعمالش از این رحمت بهره مند می شود. در اینجا قطعا جای اعتراض نیست که آن کس که زمینه ای برای استفاده از رحمت در خود ایجاد نکرده است، بهره ای از رحمت  خداوند بزرگ هم نمی برد.  در مورد شفاعت  هم وضع به همین منوال است.